تاریخچه اپوکسی از یونان باستان تا امروز
تاریخچه کفپوش اپوکسی در بردارنده شواهد تاریخی و اسنادی که نشان می دهند استفاده از رزین سابقه ای طولانی در زندگی بشر دارد و به دوره یونان باستان باز می گردد.
اگرچه اشکال پیشرفته و کاربردهای وسیع آن فقط به چند دهه گذشته مربوط می شود، یعنی زمانی یک شیمیدان در سال 1930 واکنش شیمیایی مورد نیاز برای ایجاد رزین اپوکسی را کشف کرد اما به طور کلی سابقه اپوکسی در زندگی بشر بسیار دیرینه است.
دلیل نامگذاری اپوکسی در زبان یونانی
کلمه اپوکسی را از نظر زبانشناسی به دو عبارت پیشوندی در زبان یونانی مربوط است؛ یعنی پیشوند های «epi» و «oxy» که ساختار کلی عبارت اپوکسی را ایجاد می کنند.
عبارت «Epi» در زبان یونانی به معنای رو یا بالای هرچیز به کار می رود و پیشوند « oxy» به معنای اسیدی یا تند بودن ماده است.
سابقه طولانی رزین های گیاهی
شاید رزین های گیاهی با سابقه ترین مواد در میان انواع رزین های مورد استفاده بشر باشد. دیرینگی این ماده نیز به همان یونان و روم باستان باز می‌گردد. سندهای تاریخی به جا مانده حکایت دارد که رزین های گیاهی در یونان باستان به وسیله گایوس پلینیوس دوم معروف به «پلینی بزرگ» قبل از سال 79 میلادی معرفی شده است. او فیلسوف و دانشمند علوم طبیعی بود که در زمان خود «دانشنامه علوم طبیعی» را تدوین کرد.
در روم باستان تئوفراستوس که بین سالهای 371 تا 287 قبل از میلاد زندگی می کرد در این زمینه مطالعاتی داشته است. این فیزیکدان و گیاه شناس کتاب «تاریخ طبیعی گیاهان» را تدوین کرده است.
تاریخچه ترکیب اپوکسیدها و آمین ها
وقتی از پوشش اپوکسی در تاریخچه کفپوش اپوکسی سخن به میان می آید به طور مشخص موضوع ترکیب اپوکسید و آمین مطرح است. از این نظر شاید نقطه عطف تاریخ اختراع اپوکسی را بتوان سال 1934 میلادی، یعنی نزدیک دو هزار سال بعد قلمداد کرد.
در این سال دانشمندی به نام پل شلاک آلمانی اقدام به ترکیب دو ماده کرده و نتیجه حاصله را به عنوان یک اختراع جدید ثبت کرد. او با ترکیب اپوکسید و آمین به ماده جدیدی دست پیدا کرد که بعدها پایه اصلی صنعت عظیم اپوکسی را ایجاد کرد.
کاشف بیسفنول آ هم یک دانشمند سوئیسی به نام پیر کاستان بود که در سال 1983 میلادی اختراع خود را ثبت کرد. این اختراع توسط کمپانی Ciba ثبت شد که بعدها به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان انبوه اپوکسی صنعتی فعالیت داشت و سرانجام پس از نابسامانی های داخلی در ساختار خود به شرکت آمریکایی Huntsman واگذار شد و دستاوردها و سرمایه های علمی آن بعدها در قالب این شرکت صنعت اپوکسی را توسعه داد.
این دو رویداد در ادامه تکمیل صنعت اپوکسی در جهان زمینه شکل گیری صنعت رزین های اپوکسی به شکل امروزه شد.
در سال ۱۹۴۶ میلادی شخص دیگری به نام سیلوان اوون گرینلی در شرکت Devoe-Reynolds با ترکیب این مواد و ایجاد ماده نوین دیگری اختراع خود را ثبت و پایه های صنعت اپوکسی امروزی را ایجاد کرد.
این شرکت نیز مدتی بعد در شرکت مواد شیمیایی Shell ادغام شد که در ادامه پس از فراز و فرودهای بسیار به یکی از زیر مجموعه های کمپانی آمریکایی Hexion Inc تبدیل شد که یکی از برند های مهم در صنعت اپوکسی جهان به شمار می رود.
کاربرد اپوکسی قبل از ترکیب با آمین
قبل از این که فرایند ترکیب اپوکسی با آمین صورت گیرد، اپوکسی ها به تنهایی به عنوان یک ماده مصرفی در دندانپزشکی و صنایع دیگر مورد استفاده قرار می گرفت. فرایند سنتز بین این مواد بود که توانست محصول سخت و مقاومی با خاصیت های شیمیایی و قابلیت های منحصر به فرد به دست دهد که کفپوش های اپوکسی امروزی در واقع محصول این سنتز تاریخی به شمار می روند.
تاریخچه استفاده های دیگر از اپوکسی
با این که پوشش های اپوکسی به عنوان یکی از پرمصرف ترین کفپوش ها ده ها سال است که در تمام نقاط دنیا تولید و عرضه می شوند اما در کنار این تاریخچه غنی اپوکسی ها در صنایع مختلفی مانند پوشش های هواپیما، اکتشافات فضایی و هنرهای مختلف نیز استفاده شده است.
برای مثال یک دانشمند سوئیسی به نام پل شلاک در دهه 30 میلادی کفپوش های اپوکسی را به عنوان راه حلی مدرن برای بهینه سازی پوشش دهی هواپیماها معرفی کرد.
تاسیسات نظامی و جنگی از دیگر گزینه هایی بود که پوشش های اپوکسی توانستند خدمات مهمی را به این عرصه ارائه نمایند.
محافظت از سطوح بتنی در برابر تردد وسایل نقلیه و ادوات سنگین نظامی و تردد نفرات از جمله استفاده هایی است که در صنایع مختلف از جمله صنایع نظامی از این محصولات بی نظیر انجام شد.
به مرور زمان توجه سایر صنایع سنگین به کاربردهای پوشش های اپوکسی جلب شد. این پوشش ها توانسته بودند مقاومت شیمیایی و مکانیکی قابل ملاحظه ای در محیط های سنگین تجاری و صنعتی را از خود نشان دهند.
توجه عرصه صنعت به پوشش های اپوکسی به معنای توسعه روز افزون این صنعت در سراسر جهان بود. تا جایی که شرکت ها و مجموعه های زیادی در قاره های مختلف جهان اقدام به تولید و بهینه سازی کارکردهای اپوکسی کرده و محصولات جنبی و تولیدات تکمیلی را نیز در دستور کار خود قرار دادند.
در دهه 60 میلادی هنرمندان هنرهای مختلف از جمله هنرهای تجسمی که شاهد عملکرد پوشش های اپوکسی بودند استفاده از اپوکسی ها را در کنار سایر متریال های سنتی خود تجربه کرده و در برخی از موارد آن را جایگزین متریال های قدیمی کردند. کار با اپوکسی به غایت ساده تر بود. دسترسی به آن ساده بود و در مقایسه با برخی از متریال های گران قیمت، نسبتا ارزان تر بود.
این گونه بود که سطوح مختلف شاهد حضور اپوکسی های به عنوان پوشش نوین و مناسب شدند. این محصول حوزه نفوذ خود را گسترش داده و حتی به صنایع فضایی و صنایع حساس دیگر نیز سرایت کرد.
سازمان ناسا تصمیم گرفت از پوشش های اپوکسی در پوشش دهی سطوح کپسول های فضایی استفاده کند. این محصولات می توانستند با انعطاف پذیری و قابلیت هایی که داشتند انتظارات مهندسین ناسا را در خصوص ایجاد سطحی با اصطکاک بالا برآورده سازند.
با استفاده از محصول اپوکسی تردد فضانوردان در سطوح مورد نظر به مراتب راحت تر انجام می گرفت و چسبندگی مورد نظر قابل حصول بود.
صنایع مختلف در مواجهه با اشعه UV و سایر تنش های محیطی پوشش اپوکسی را یک گزینه کارآمد یافتند به این خاطر حوزه نفوذ اپوکسی ها گسترش یافت و در این حال تولید کنندگان محصولات اپوکسی سعی می کردند با توجه به نیازهای مشتریان و مصرف کنندگان و انتظارات آنها از سطوح مورد نظر تغییراتی در کیفیت و عملکرد محصولات اپوکسی ایجاد کرده و محصولات جدیدی را با کارایی انحصاری و بسته به نیاز مصرف کنندگان راهی بازار کنند.
به تدریج صنعت ساختمان نیز به جمع مشتریان پروپاقرص محصولات اپوکسی پیوست چرا که این محصول در خصوص پوشش دهی سطوح بتن و فلز عملکرد خوبی را از خود ارائه کرده بود.
تاریخچه ابداع و توسعه پوشش های اپوکسی جذاب و مفصل است. آنچه اشاره شد نگاهی گذار به یک تاریخ طولانی است.
روند توسعه محصولات اپوکسی و انتظاراتی که مشتریان روز به روز از این محصول دارند به طور فزاینده ای در حال افزایش است.
دنیای مدرن و سازه های عظیم و پیچیده امروزی نیاز به پوشش هایی دارد که بتواند در شرایط سخت و بحرانی مقاومت بالایی داشته باشد. به نظر می رسد پوشش های پلی اوره و پلی آسپارتیک با توجه به دوام و مقاومت شیمیایی و سرعتی که در زمان پخت و اعمال دارند گزینه ای هستند که صنایع مختلف انتظار دارند.
تحقیق و توسعه
در چند دهه گذشته که اپوکسی ها مورد استقبال زیادی قرار گرفتند فرایند تحقیق و توسعه نیز به موازات این روند همچنان ادامه داشته است.
تحقیقات باعث شدند خاصیت ها و کارکردهای دیگری نیز به این محصولات اضافه شود. برای مثال استفاده از این محصولات به عنوان افزودنی های بتن خواص مقاومتی آن را بسیار افزایش می دهد.
تحقیقاتی که برای بهینه سازی محصولات اپوکسی برای حضور در صنعت پلاستیک و مانند آن انجام شد توانست دریچه تازه ای به روی این صنعت بگشاید.
حضور اپوکسی ها در برنامه های فضایی، حوزه زیست شناسی، حوزه هنر و تولید محصولات منزل و ده ها عرصه دیگر باعث شد بازار جهانی اپوکسی با سرعت زیادی در حال توسعه باشد. تا جایی که در سال 2016 اعلام شد که ارزش جهانی بازار اپوکسی ها از رقم 8 میلیارد دلار عبور کرده است.
قاره های مختلف جهان و اقتصاد های بزرگ برای تصاحب سهم بیشتر از صنعت – بازار اپوکسی در حال رقابت هستند.
چین توانست به عنوان بزرگترین تولید کننده و مصرف کننده محصولات اپوکسی در جهان مقام اول را به دست آورد. با حضور چین سهم آسیا و اقیانوسیه در این بازار به بیش از 55 درصد از کل ارزش جهانی آن رسید.
چین با مصرف 35 درصد از رزین جهان نشان داد که ظرفیت های اقتصادی این کشور تا چه اندازه در حال رشد است.
شرکت ها و برند های فعال در زمینه اپوکسی ها در تمام نقاط جهان پراکنده اند. نزدیک به 100 شرکت مهم در این صنعت فعالیت دارند که محصولات تکمیلی اپوکسی، رزین یا سخت کننده های مورد نیاز بازار را تولید می کنند. کشور آلمان با صنعت عظیم خود بزرگترین بازار رزین های اپوکسی در قاره سبز است.
علاوه بر شرکت های بزرگ که تامین کننده چند قلم کالای بنیادین برای چرخه صنعت اپوکسی هستند شرکت های واسط یا کوچکتر نیز حضور دارند که با خرید مواد اولیه اپوکسی از این شرکت ها و ترکیب یا اصلاح مواد، اقدام به سفارشی سازی و تولید محصولات هدفمند در دسته بندی های مختلف برای مقاصد مصرفی مردم می کنند.
شرکتهای فرمولاتور که به عنوان واسطه بین تولید کنندگان عمده و بازار مصرف عمل می کنند در فرایند اصلاح خود با اضافه کردن مواد دیگر به صدها روش مختلف محصولاتی با کاربری های گوناگون، ویسکوزیته های مختلف و تفاوت در عملکردها، تولید می کنند که مورد انتظار بازار نهایی است.
طبیعی است که منشاء اصلی تمام این فعالیت های شرکت های نفتی و کشورهای تولید کننده نفت هستند که در ابتدای این چرخه ایستاده اند و با تولید نفت و مشتقات نفتی مواد اولیه لازم برای شروع فرایند تولید در چرخه تولید محصولات پایه ای اپوکسی را عملی می کنند.
اطلاعات مشاوره ای کارشناسان فنی و تخصصی شرکت رسپاد در هر زمان که نیاز داشته باشیدمی تواند گام نخست و مهمی در زمینه تصمیم گیری های شما در خصوص ایده پردازی، خرید و نصب انواع کفپوش اپوکسی باشد. اطلاعات تماس در پایین همین صفحه در اختیار شماست.
کارشناسان شرکت رنگ های صنعتی ایران همکار شرکت رسپاد و متخصص در زمینه تولید رنگ صنعتی نیز می تواند در زمینه انواع پوشش دهی های مدرن سطوح راهگشای شما باشد.
